لوله پلی اتیلن دوجداره کاروگیت با توجه به نوع طراحی دارای مقاومت بالایی میباشند. این نوع لولهها قابل نصب بر روی آب گیرهای دریا، داخل ترانشه و مدفون در زیرزمین میباشد. لوله دوجداره جهت جمع آوری و دفع فاضلابهای شهری-صنعت، آبهای سطحی، انتقال سیالات و همچنین مصارف کشاورزی و زهکشی مورد استفاده قرار میگیرند. بر روی خطوط لوله فاضلابی مدفون نیروهای گوناگونی اعم از وزن ستون خاک، آبهای زیرزمینی، فشار داخلی و در نهایت نیروهای ترافیکی قابل محاسبه میباشد.
با انتخاب مناسب جنس و درصد تراکم خاک اطراف لوله میتوان از ایمن بودن و عمر طولانی خط لوله اطمینان لازم را حاصل نمود. تمام لولهها اعم از انعطافپذیر و یا سخت متکی به ساختار پشت بند برای انتقال نیروها به بستر ترانشه میباشد. بنابراین رعایت اصول نصب در بهره برداری تاثیر بسیار خواهد داشت. طراحی و نصب لوله پلی اتیلن کاروگیت جریان ثقلی در AASHTO M252 , M294، ATVA-A127 ISIRI 9116, DIN 16961, EN1374 ، ISO9969 آورده شده است.
خواص و مشخصات مکانیکی لولهها
رفتار لولهها از نظر مقاومت به دو مورد انعطافپذیر و یا سخت طبقه بندی میشوند. لوله انعطافپذیر توانایی تغییر شکل، حرکت یا جابجایی زیر بارگذاری بدون آسیب دیدگی را دارا میباشند که لوله پلی اتیلن کاروگیت جز این طبقه محسوب میشوند. در مقابل لوله با ساختار سخت وجود دارد که تغییر شکل کافی زیر بار گذاری را تحمل نمیکنند. تغییر شکل این لولهها معمولا کمتر از ۲ درصد میباشد. لوله تقویت شده یا معمولی بتنی از این نوع لولهها میباشند. برای لوله انغطاف پذیر ، تغییر شکل ها اجازه انتقال و تحمل نیروها به پشت بند را میدهد. در مقابل لوله سخت قسمت اعظم بار گذاری را به دیوارههای لوله به جای پشت بند و بستر انتقال میدهند(شکل۱).
شکل ۱: تقابل لوله- ترانشه زیر بارگذاری
لوله انعطافپذیر معمولا از جنس پلاستیک یا فلز میباشد. در فلز خواص الاستیکی و در پلاستیک خواص ویسکو الاستیک یا وابستگی زمانی مشاهده خواهد شد. این تفاوتهای کلیدی برای درک نصب درست و اصولی لوله کاروگیت پلی اتیلن نسبت به سایر انواع لوله انعطافپذیر میباشد. گرفتن فرض اینکه خواص ویسکو الاستیک تفاوتی با حالت الاستیک ندارد، بدون شک باعث به وجود آمدن خطاهای بزرگ در طراحی خواهد شد. یکی از عمده ترین تصورهای غلط در مورد مواد پلاستیکی به خصوص پلی اتیلن را میتوان کاهش مقاومت با سپری شدن زمان اشاره کرد، که این خاصیت نقطه تمییز مواد الاستیک با ویسکو الاستیک میباشد(شکل ۲).
شکل ۲: شماتیک نمودار تنش کرنش برای پلی اتیلن
مدول الاستیسیته برای مواد ویسکو الاستیک به نسبت تغییر کرنش به سطح تنش مربوط میباشد. مدول در ابتدا زیاد و بعد کمتر میشود که لوله پلاستیکی به مقدار نیروی کمتری برای رسیدن به همان سطح کرنش نیاز دارد. اگر رفتار ماده الاستیک فرض میشد، در این صورت به معنای از دست دادن مقاومت بود در حالی که پلی اتیلن رفتار ویسکو الاستیک از خود نشان میدهد بنابراین تصور از دست دادن مقاومت با افزایش زمان تصور غلطی میباشد. همان گونه که در شکل مشاهده شده است ابتدا تصور میشود که مدول با افزایش زمان کم میشود در حالی که مدولی جدیدی که به وجود میآید برای هر بار و هر سری بارجدید اعمالی میباشد که مدول الاستیستیه با توجه به این اصل یکسان خواهد ماند (شکل ۲).