آماده سازی ترانشه
ترانشه باید برای فراهم نمودن نصب مطلوب خطوط لوله در عمق مناسب به منظور ممانعت از آسیب ناشی از فشار زمین، ترافیک وتغییرات اساسی دما ایجاد گردد. لولهها باید بر روی یک شالوده ی همگن وپایدار وعاری از سنگ وکلوخ قرار گیرد. عرضهای مطلوب برای ترانشه در نصب لولهها با قطرهای مختلف در جدول زیر ذکر شده است.
حداقل عرض ترانشه دراستاندارد AASHTO نباید کمتر از۵/۱ برابر قطر خارجی لوله به اضافه ی ۱۲اینچ(۳۰۰ میلیمتر) باشد، در استاندارد ASTM D2321 عرض ترانشه باید ۲۵/۱ برابر قطر خارجی لوله به اضافه ۱۲اینچ (۳۰۰میلیمتر)مقرر شده است. چنانچه از وسایل خاص نظیر دستگاه حفار ترانشه در نصب و خاکریزی دور لوله استفاده میشود عرضهای حداقل را میتوان با نظر مهندسین مشاور کاهش داد.
عمق ترانشه توسط جغرافیای محل وشیب مورد نیاز برای لوله تعیین میشود. هر چند اگر شالوده مناسب در عمق مطلوب برای لوله موجود نباشد، نیاز به حفاری مضاعف خواهد بود، وجود سنگ یا خاکهای بسیا ر نرم کود مانند وسایر مواد مشابه تکیه گاه مناسبی نیستند و باید خارج شده وبامواد مناسبی جایگزین شوند. باید با یک مهندس خاک در شرایط وجود مواد نا مناسب یا خاکهای نرم مشورت به عمل آید.
در صورت استفاده از جوش اکستروژنی، عرض ترانشه تغییر خواهد کرد
بستر سازی
بستر باید به روی شالوده برای توزیع یکنواخت بار در طول لوله پلی اتیلن، آماده سازی ومتراکم گردد. لوله بر روی بستر قرار میگیرد وسپس خاکریزی وپر کردن نقاط خالی اطراف وکنارههای لوله انجام میپذیرد.
انواع بسترهارا میتوان به ۳دسته تقسیم بندی کرد:در هر ۳نوع این بسترسازی ها میتوان از خاکهای نرم و ریز یکنواخت جهت ایجاد حایل در تمام طول لوله استفاده کرد. تفاوت این بستر سازی ها در نحوه ی قرار دادن لوله میباشد.
بستر نوع
- لوله را میتوان برروی لایه ایجاد شده از شن دانه بندی شده یا مصالح مناسب ذکر شده قرار داد.
- لوله را میتوان به طور مستقیم در ترانشه ی تراشیده شده قرار داد
- لوله را میتوان به طور مستقیم در ترانشه رگلاژ شده قرار داد
همچنین قابل ذکر میباشد که فارغ از موقعیت محل، بستر باید از ارتفاع کافی برخوردار باشد. در میزان ارتفاع، نوع خاک نیز لحاظ شده است. ارتفاع وعرضهای پیشنهادی برای بستر در شکل و جدول زیر آورده شده است.
متراکم نمودن
موارد مورد استفاده در این قسمت همان موارد به کار برده شده در بسترسازی است ولایههای متوالی تا ارتفاع اندکی از سطح پایین لوله( حدود ۵۰میلیمتر) متراکم میشود.مواد خاکریزی تا چگالی ۹۵/۰ استاندارد اجرایی متراکم میگردند.مواد باید به خوبی در ناحیهA قرار گرفته ومتراکم گردد تا از ایجاد تکیه گاه مناسب برای لوله اطمینان حاصل گردد.
برای لولهی تا قطر ۹۰۰ میلیمتر میتوان با بیشتر تجهیزات تا حد قابل قبول و کافی فشردگی ایجاد کرد ولیکن برای لولهی با قطر ۱۰۰۰میلیمتر وبزرگتر میبایست ناحیه ی بین کف و ترانشه با دست فشرده گردد، چراکه ممکن است باعث تغییر فرم لوله هنگام متراکم سازی گردد. در صورت تغییر فرم لوله باید که مواد از اطراف لوله خارج گردد و دوباره متراکم شوند.
خاکریزیه اولیه
در خاکریزی مقدماتی لازم است نکات مربوط به نوع بستر سازی که برای خطوط لوله تعیین شده است رعایت گردد. خاکریزی مقدماتی تا آنجا که با لوله تماس دارد، باید با همان مصالحی انجام شود که درجداول مربوطه برای خاکریزی زیر واطراف لوله تعیین شده است. خاکریزی مقدماتی باید اطراف لوله را پر کرده ودر چند لایه به طور یکنواخت انجام شود. این مرحله ی خاکریزی از ارتفاع پس از متراکم نمودن آغاز شده وتا پوشاندن کامل سطح لوله به ارتفاع ۱۵۰میلیمتر ادامه مییابد. برای قطرهای بزرگتر از ۳۰۰میلیمتر این ارتفاع ممکن است به ۳۰۰میلیمتر برسد. مواد خاکریزی تا چگالی ۹۵ درصد استاندارد اجرایی متراکم میشوند.
خاکریزی نهایی
مواد خاکریزی نهایی بسته به کار برد ممکن است از ۲ نوع مختلف یا یکسان با مواد خاکریزی اولیه باشد. باید تا ارتفاع ۶۰۰ میلیمتر بالای لوله عاری از سنگ باشد. ارتفاع خاکریزی نهایی بسته به نوع تراکم بستر و عرض ترانشه متغیر میباشد.
تراکم یا فشرده سازی مکانیکی FILL BACK در قسمت فوقانی لوله تا قبل از ایجاد
حداقل لایه ای به ضخامت ۳۰۰ میلیمتر نمیبایست انجام پذیرد.