در این مقاله انواع مختلف چربی‌گیر از نظر ساختاری را مشاهده خواهید نمود:
تمیزکننده‌های قلیایی
تمیزکننده‌های قلیایی تاکنون به مقدار زیادی برای تمیز کردن فلزات مصرف شده‌اند و بیشتر به خاطر ارزانی نسبی و کارایی آن‌ها بوده است. در فرمول‌بندی یک نمونه تمیز کننده قلیایی ممکن است از مواد زیر استفاده شود:
- مایه اولیه قلیایی، مثل سدیم هیدراکسید یا سدیم کربنات
- ساخت مایه‌ها ( Builders )مثل سیلیکاتها و فسفاتها
- مواد پراکنده ساز (Dispersing agents )
- مواد فعال کننده سطح و امولسیون کننده‌ها
- عوامل منزوی کننده ( Sequestrants ) کمپلکس دهنده فلزی و سبک کننده‌های آب
- محلول‌های بافر ( Buffers ) مثل بورات ها
- بازدارنده‌ها برای کاهش حمله روی فلز که باید تمیز شود به ویژه در مورد فلزات غیر آهنی
- عوامل ظریف ساز ( Refining agents)که بر پوشش فسفات بعدی اثر بگذارد بعضی مواد بیش از یکی از نقشهای بالا را بازی می‌کنند.
مثلاً فسفاتها ممکن است ترکیبی از نقشهای ۱ و ۲ و ۳ و ۶ را داشته باشند و یا سیلیکاتها ۱و ۷ را داشته باشند.اجزای تمیزکننده بستگی به روش کاربرد دارد. تمیز کننده‌های پاششی نیاز به فعال کننده‌های سطح با کف کم دارند و معمولاً مقدار ماده فعال کننده آن‌ها کمتر از تمیزکننده‌هایی است که برای مصرف به صورت غوطه وری طراحی می‌شوند.تمیز کننده‌های پاششی معمولاً با غلظتهای۳-۵ g/lit از محصول جامد مصرف می‌شوند.از طرفی غلظت۱۰-۳۰ g/lit ، برای تمیز کننده‌های غوطه وری بیشتر معمول می‌باشد.
چربی گیری با بخار
در چربی گیری با بخار قطعه‌های که باید تمیز شود، وارد بخار متراکم حلال هیدروکربن کلردار می‌شود که در بالای یک مخزن حلال جوشان جمع شده است. چربی گیری با بخار یک روش عالی برای زدودن روغن و گریس می‌باشد. اما ممکن است برای زدودن آلودگی‌های زیاد موثر نباشد.برطرف کردن مواد جامد می‌تواند با همراه کردن یک وسیله پاشنده با حلال مایع موثر صورت گیرد.وقتی که حلال مصرف می‌شود، روغن‌های روی آن جمع می‌شوند و امکان دارد نقطه جوش را بالا ببرد و در این صورت لازم است حلال را با تقطیر خالص نمود.حلال‌های کلردار در تماس با آب به ویژه در حضور آلومینیوم گرایش به هیدرولیز دارند و چون محصولات هیدرولیز دارای اسید هیدراته می‌باشند، فقط از انواع دارای مواد بازدارنده ویژه باید مصرف کرد.تری کلرو اتیلن (نقطه جوش۸۷ درجه سانتی‌گراد) معمولاً بیشتر به پرکلرو اتیلن (نقطه جوش۷۴ درجه سانتی‌گراد ) به علت مسمومیت پایین آن، ترجیح داده می‌شود.
تمیز کاری با حلال‌های قابل امولسیونی: در این روش فلز یا قطعه در حلال دارای عوامل پراکنده ساز غوطه ور می‌شود یا حلال روی آن پاشیده می‌شود و سپس با آب، آبکشی شده و آب حلال را همراه با هرگونه مواد حل شده پراکنده می‌کند.
حلال‌های هیدروکربنی مانند نفت سفید معمولاً بدین منظور به‌کار می‌روند. حلال‌های تمیزکننده قابل امولسیون را می‌توان به جهت تاثیر در بر طرف کردن انواع وسیعی از آلودگی‌ها در دمای محیط به‌کار برد.با مقدمه فوق به بررسی طرح تولید چربی‌گیرهای صنعتی پرداخته می‌شود. چربی‌گیرها می‌توانند شامل قلیاهای سوزآور، سیلیکات ها، فسفاتها، کرومات‌ها، کربناتها، بی کربناتها، برات ها، سولفات ها،نیتریت ها، کلریدها، صابونها، رزین، عوامل مرطوب کننده سولفوناته، عوامل ضد کف، بازهای آلی، حلال‌های آلی، عوامل جفت کننده آلی، نمک‌های اسیدهای معدنی و یا آلی باشند.
به عنوان مثال در ادامه به معرفی چند نوع از چربی‌گیرها پرداخته می‌شود:
چربی‌گیرها از نظر ساختاری به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- چربی‌گیرهای قلیایی
- چربی‌گیرهای خنثی
- چربی‌گیرهای اسیدی
چربی گیر قلیایی موجب هیدرولیز چربی، مرطوب شدن سطح قطعه، پراکنده شدن و امولسیون شدن چربی در محلول و نرم سازی آن می‌شوند. این نوع تمیزکننده‌ها را می‌توان به صورت دستمال کشی، اسپری دستی، اسپری اتوماتیک و یا روش غوطه وری به‌کار برد. در فرآیند تمیزکاری می‌توان از عواملی همچون گرما، همزن و یا جریان الکتریکی استفاده کرد.
چربی گیر خنثی را می‌توان در روش‌های دستمال کشی، اسپری دستی، اسپری اتوماتیک و یا روش غوطه وری استفاده کرد. زمان فرآیند، غلظت و دمای این نوع شوینده‌ها به روش به کار گرفته شده بستگی دارد. از شوینده‌های خنثی به عنوان پاک کننده اولیه استفاده می‌کنند.
چربی‌گیرهای اسیدی برای رفع زنگ زدگی و دیگر عوامل ناشی از خوردگی به‌کار می‌روند. در برخی موارد نیز برای ایجاد پوشش فسفاته، سطح را فعال می‌کنند. پاک کننده‌های اسیدی به طور معمول به صورت غوطه وری استفاده می‌شوند.
در موارد محدودی می‌توان از پاک کننده‌های اسیدی ملایم، به روش پاششی نیز استفاده کرد. دمای فرآیند تمیزکاری اسیدی و زمان چربی گیری توسط آن، معمولاً نسبت به پاک کننده‌های قلیایی پایین‌تر است.